دوازدهمین بزرگداشت روز جهانی شهرسازی ایران

پیام وزیر محترم راه و شهرسازی به مناسبت روز جهانی شهرسازی

روز جهانی شهرسازی امسال که با شعار «بازافرینی شهری با رویکرد ارزشگرا» نامگذاری شده است، هدف نهادینه کردن مفهوم کیفیت در حیات مطلوب شهرهای کشور بر اساس بهره‌وری بیشینه از میراث شهر و میراث اقتصادی یک ملت را دنبال می کند.

وزیر راه و شهرسازی به مناسبت روز جهانی شهرسازی پیامی صادر کرده است که متن کامل آن به شرح زیر است:

"بازآفرینی ایران‌شهر در روزگار معاصر"

ایران همانند دیگر جوامع در دهه‌های اخیر به گونه‌ای فزاینده به سوی جامعه‌ای شهری در حال دگرگونی و تحول است. شهری شدن گرچه فرصت‌های نوینی را برای توسعه‌ی همه جانبه فراهم می‌آورد، اما شهرهای ایران زمین را با چالش‌هایی عمیق و گسترده‌ مواجه کرده است. در ایران طی شصت سال گذشته ۱۳۳۵-۱۳۹۴ شاهد افزایش بی‌سابقه شهرها و جمعیت شهرنشین هستیم، بطوری‌که جمعیت شهرنشین کشور در دوره مذکور بیش از ۸برابر شده است. این افزایش جمعیت شهرنشینان نه تنها شهرها را به لحاظ کمیت خدماترسانی دچار بحران کرده که به لحاظ کیفی نیز موجی از گم‌گشتگی‌های اجتماعی و فرهنگی و چالشهای اقتصادی و سیاسی را به همراه داشته است. این چالش‌ها که شاید تجددگرایی در ایران و تغییر ساختار شهرها در همه ابعاد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی، نقطه آغازین شکل‌گیری آن‌ها باشد، در سه زمینه قابل زندگی بودن، حرکت و کالایی شدن شهرها نمایان شده‌اند.

هرچند موج افزایش جمعیت آرام آرام کاهش می‌یابد اما چالش‌ها همچنان پابرجاست. در این میان، سیاست‌های اقتدارگرایانه به سبب ناهماهنگی ارکان توسعه، اقدامات بخشی ازسوی نهادها، تصدی‌گری و تداخل وظایف آن‌ها، موفق نبوده و نهایتاً شهرها را باناکارآمد‌ی‌های فراوانی مواجه ساخته است. در چنین شرایطی به نظر می‌رسد که بازخوانی و بازآفرینی اندیشه‌ی ایرانشهری در چارچوب یک دستور کار شهری جدید در روزگار معاصر، بتواند از طریق بازتعریف هویتی، فرایندی و ساختاری، چارچوبی بنیادین را برای خروج از چالش‌های معاصر شهرهای ایران فراهم آورد. اندیشه ایرانشهری مبتنی بر تحول در سبک زندگی ایرانیان و باز تعریف نقش و کارکرد شهرها در بستر تاریخی و شرایط ایران معاصر است. رویکردی که می‌تواند توسعه پایدار شهرها را دربر داشته باشد و منجر به حل تعارض‌ها گردد. اندیشه‌ی ایرانشهری فراتر از پذیرش هویت‌های قومی، ناظر بر وحدت در عین کثرت، با پذیرش هویت‌های متنوع و متکثر، بدون حذف و یا سرکوب در چارچوب هویت و وحدت ملی است.

برای بازگشت به اصل خویش و دوباره چشم گشودن به دنیای ایران فرهنگی، اندیشه‌ی ایرانشهری می‌تواند ما را به آینده‌ای روشن و قابل حصول رهنمون شود. اندیشه‌ای که بر پایه‌ی عدالت، رندی، تساهل و همزیستی مسالمت‌آمیز، غم‌خواری همسایگان و مسئولیت در برابر آنان استوار است. پذیرش حق توسعه برای همه ساکنان حوزهی ایرانشهر فرهنگی در هر کجا که زندگی می‌کنند یک اصل کلیدی است. در دنیای امروز حرکت و قابلیت زندگی در شهرها جلوههای برجسته‌ی عدالت شهری است، که حرکت پویایی و حق دسترسی به شهر را تأمین می‌کند و قابلیت زندگی کیفیت زندگی و محیطی سالم برای رشد فضائل اخلاقی و انسانی فراهم می‌نماید.

روز جهانی شهرسازی بهانه‌ای است برای طرح این مهم که: "برای زندگی نسل‌های امروز و آینده این سرزمین، تنها یک ایران وجود دارد". پس می‌بایست که آن را آراسته و از آن حفاظت کنیم. برای تحقق این منظور بازخوانی و بازآفرینیِ شهری که به آن تعلق داریم بایسته به نظر میرسد. بی شک تحقق این مهم در حوزه معماری و شهرسازی، چگونگی سبک زندگی و حتی در حوزه‌های سیاست ورزی، کشورداری و فرهنگی منجر به مدیریت تعارض و قدرت بازتعریف ایران و ایرانیان در دنیای جدید خواهد گردید. توجه به اثر و نقش اندیشهی ایرانشهری در حفظ پایداری ایران در برابر حوادث و رفع چالش‌های پیشرو سیاستی کارآمد در تحقق و اهداف توسعه شهری است. امید آن که در این رهگذار بتوان از اندیشه فراخ همه صاحب نظران و فرهیختگان شهرساز در طرحریزی و بنیان اندیشه ایرانشهری بهره‌مند گردیم.

عباس آخوندی- وزیر راه و شهرسازی

۱۳۹۴/۸/۱۷