11 اردیبهشت 1393
نگاهی به شاخص‌های شهرهای باکیفیت بالا برای زندگی
زنجان و راهی پر چالش در مسیر بهبود شاخص‌های کیفیت شهری
روابط عمومی؛ شهرهای مختلف جهان همواره در تلاش هستند بهترین کیفیت و خدمات زندگی را برای شهروندان خود ارائه کنند. موسسات و مراکزی در دنیا هستند که بر اساس شاخص‌هایی شهرهای باکیفیت بالا برای زندگی را انتخاب می‌کنند. جدال برای تعیین برترین شهر جهان برای زندگی انسان‌ها بین دو مرکز معتبر تحقیقاتی جهان همچنان وجود دارد. بنیاد منابع انسانی مرسر معتقد است که بهترین شهر جهان برای زندگی شهر وین اتریش است ولی مرکز مطالعات اقتصادی لندن، ملبورن استرالیا را با کیفیت‌ترین شهر جهان برای زندگی می‌داند. اما این اختلاف در مورد بی‌کیفیت‌ترین شهر جهان برای زندگی رنگ می‌بازد و هر دو مرکز تحقیقاتی معتقدند که در حال حاضر دمشق بدترین شهر برای زندگی انسان‌ها است. نکته جالب‌تر این است که با توجه به افزایش کیفیت زندگی در شهر تهران و شهرهای بزرگ کشور هیچ گاه این دو مرکز در رده‌بندی‌هایشان از شهرهای ایران نام نمی‌برند. بنیاد مرسر هر ساله به بررسی بیش از 400 شهر جهان به لحاظ کیفیت زندگی می‌پردازد. این بنیاد در سال 2013 شرایط زندگی در 460 شهر جهان را بررسی و بر اساس 39 شاخص در 10 گروه بندی فهرستی را ازشهرهای با کیفیت جهان منتشر کرد که ازشهرهای ایران در این لیست خبری نبود.
* گروهبندی 10گانه بنیاد مرسر برای تعیین شهرهای باکیفیت زندگی
گروهبندی 10گانه بنیاد مرسر برای تعیین شهرهای باکیفیت زندگی بالا شامل؛ مطالعه و پژوهش در محیط زیست اجتماعی و فرهنگی، سلامت و بهداشت، مدارس، آموزش و پرورش، خدمات عمومی و حمل و نقل، تفریح و اوقات فراغت، کالاهای مصرفی و مسکن و محیط طبیعی است. یکی از مهم‌ترین محورهای تعیین شهرهای با کیفیت زندگی بالا، در دسترس بودن امکانات و زیرساخت‌های زندگی شهری است. دسترسی شهروندان به امکانات مرتبط به انرژی همانند برق، آب، تلفن و خدمات الکترونیکی و همین دسترسی شهروندان به امکانات حمل و نقل عمومی و تراکم ترافیک و حتی توجه به موضوعات حمل و نقل برون شهری از جمله فرودگاه‌ها و دسترسی به بزرگراه‌ها و امکانات گسترده حمل‌و‌نقل است. خدماتی نظیر مسکن، ساخت‌و‌ساز، نگهداری، تعمیر و وضعیت بهداشت و سلامت محیط زیست شهری نیز همواره مورد تاکید است.
*دسترسی شهرها به امکانات مرتبط با سلامت
یکی از مهم‌ترین شاخص‌های رده‌بندی شهرهای بزرگ جهان، دسترسی شهرها به امکانات مرتبط با سلامت در زندگی شهرها است. بر اساس یافته‌های این بنیاد تفاوت فاحشی بین شهرهای آسیایی و اقیانوسیه وجود دارد. اگر چه شهرهای بزرگ آسیایی با سرعت بالایی در حال فراهم آوردن امکانات مناسب زندگی برای شهروندان خود هستند اما شهرهای اقیانوسیه توانسته‌اند خیلی بیشتر به این مهم دست یابند. شهرهای اقیانوسیه از دیدگاه بنیاد منابع انسانی مرسر رویکردی دیگر در پیش گرفته‌اند. این شهرها(سیدنی و ملبورن) با تکیه بر سرمایه‌گذاری شرکت‌های چند ملیتی و جذب گردشگران تلاش دارند زیرساخت‌هایشان را همواره با تحمیل هزینه‌کم تر به محیط و اقلیم طبیعی خود ایجاد کنند. این الگو اما در شهرهای آسیایی کم تر مورد توجه است. در بررسی شهرهای اروپایی، بنیاد مرسر شهرهای آلمانی زبان را دارای کیفیت مناسب می‌داند و به لحاظ زیرساختی این شهرها را بسیار با کیفیت اعلام می‌کند. این بنیاد معتقد است که وجود حمل و نقل عمومی در این شهرها باعث شده است که تا استفاده کم‌تر از خودروهای شخصی و همچنین توجه به سلامت در این شهرها مورد توجه جدی مدیران این شهرها قرار گیرد. این بنیاد وین را بهترین شهر به لحاظ کیفیت زندگی می‌داند و شهرهای مانند زوریخ، فرانکفورت و برخی شهرهای دانمارک را جزو شهرهای با کیفیت بالا می‌داند.
* شاخص اقتصادی مهم‌ترین شاخص کیفیت زندگی
مرکز مطالعات اقتصادی لندن یکی از مهم‌ترین شاخص‌های کیفیت زندگی را شاخص اقتصادی دانسته و کسب‌و‌کار و درآمدهای اقتصادی شهروندان بیشتر توجه کرده است. از دیدگاه این مرکز ملبورن به عنوان باکیفیت‌ترین شهر جهان قلمداد می‌شود. مهم‌ترین دلیل آن میزان دستیابی شهروندلن این شهر به سطحی از درآمدها توام با تامین زیرساخت‌های شهری توسط مدیران شهری است. فرایند افزایش کیفیت زندگی در شهرهای مورد مطالعه مرکز مطالعات اقتصادی لندن یک روند پنج ساله است چرا که کارشناسان این مرکز معتقدند ایجاد کیفیت در یک شهر یک روند درازمدت است و نمی‌توان در طول یک سال به افزایش قابل توجهی در کیفیت زندگی شهروندان شهرهای بزرگ دست یافت. به تعبیر کارشناسان این مرکز به این اصل اعتقاد دارند که شهرهایی در حال توسعه هستند باید برای تامین زیرساخت‌های لازم برای زندگی شهری زمان زیادی صرف کنند. از این رو تعبیر قابل توجه و محسوس در افزایش کیفیت زندگی در هر سال امکان پذیر نیست چرا که تامین زیرساخت‌های شهری زمان زیادی می‌طلبد.
زنجان و راهی پر چالش در مسیر بهبود شاخص‌های کیفیت شهری
فارغ از اینکه کدام مرکز را باید اصل اول برای سنجش کیفیت برای یک شهر دانست تاکید بر این مهم ضروری است که آیا شهر زنجان در بین شهرهای کشور و مطابق این شاخص‌ها چه نمره‌ای دارد؟ هر چند تحلیل شهر زنجان با توجه به این شاخص‌ها کمی اغراق‌آمیز است چرا که وقتی شهرهای همچون تبریز، اصفهان و تهران در لیست این مراکز قرار ندارند نمی‌توان تحلیلی بر وضعیت شهر زنجان انجام داد اما می‌توان بررسی این شاخص‌ها را برای شفاف شدن برخی واقعیت‌ها صورت داد. اما اگر اصل اقتصاد و کسب‌و‌کار از شاخص‌های مرکز مطالعات اقتصادی لندن و گروهبندی 10گانه بنیاد مرسر برای سنجش وضعیت شهر زنجان در نظر بگیریم متوجه خواهیم شد راه بسیار طولانی برای تحقق این شاخص‌ها در پیش داریم. این راه برای مدیریت شهری زنجان با تحقق نسبی نیز کاری زمان بر خواهد بود. به عنوان مثال در مورد گروه بندی 10 گاه بنیاد مرسر باید تاکید کرد شهر زنجان در حال حاضر در بخش خدمات شهری، حمل و نقل عمومی، تفریح و اوقات فراغت، بهداشت و سرانه‌های فضاهای مختلف اعم از آموزشی و بهداشتی که در این شاخص‌ها مورد تاکید است و همچنین محیط زیست دارای چالش‌های زیادی است. زمانی که مشکلی بزرگ باشد به چالش تبدیل می شود و حال شهر زنجان با این چالش‌ها مواجه است و بهبود نسبی آن از ضروریات مهم محسوب می‌شود. با فرض تاکید بر شاخص اقتصادی نیز باید گفت فضای کسب‌و‌کار در شهر زنجان رضایت بخش نیست و وضعیت بیکاری و شرایط موجود در بخش هزینه بر درآمد خانوار گویای این وضعیت است.
زنجان و راهی پر چالش در مسیر بهبود شاخص‌های کیفیت شهری
روابط عمومی؛ شهرهای مختلف جهان همواره در تلاش هستند بهترین کیفیت و خدمات زندگی را برای شهروندان خود ارائه کنند. موسسات و مراکزی در دنیا هستند که بر اساس شاخص‌هایی شهرهای باکیفیت بالا برای زندگی را انتخاب می‌کنند. جدال برای تعیین برترین شهر جهان برای زندگی انسان‌ها بین دو مرکز معتبر تحقیقاتی جهان همچنان وجود دارد. بنیاد منابع انسانی مرسر معتقد است که بهترین شهر جهان برای زندگی شهر وین اتریش است ولی مرکز مطالعات اقتصادی لندن، ملبورن استرالیا را با کیفیت‌ترین شهر جهان برای زندگی می‌داند. اما این اختلاف در مورد بی‌کیفیت‌ترین شهر جهان برای زندگی رنگ می‌بازد و هر دو مرکز تحقیقاتی معتقدند که در حال حاضر دمشق بدترین شهر برای زندگی انسان‌ها است. نکته جالب‌تر این است که با توجه به افزایش کیفیت زندگی در شهر تهران و شهرهای بزرگ کشور هیچ گاه این دو مرکز در رده‌بندی‌هایشان از شهرهای ایران نام نمی‌برند. بنیاد مرسر هر ساله به بررسی بیش از 400 شهر جهان به لحاظ کیفیت زندگی می‌پردازد. این بنیاد در سال 2013 شرایط زندگی در 460 شهر جهان را بررسی و بر اساس 39 شاخص در 10 گروه بندی فهرستی را ازشهرهای با کیفیت جهان منتشر کرد که ازشهرهای ایران در این لیست خبری نبود.
* گروهبندی 10گانه بنیاد مرسر برای تعیین شهرهای باکیفیت زندگی
گروهبندی 10گانه بنیاد مرسر برای تعیین شهرهای باکیفیت زندگی بالا شامل؛ مطالعه و پژوهش در محیط زیست اجتماعی و فرهنگی، سلامت و بهداشت، مدارس، آموزش و پرورش، خدمات عمومی و حمل و نقل، تفریح و اوقات فراغت، کالاهای مصرفی و مسکن و محیط طبیعی است. یکی از مهم‌ترین محورهای تعیین شهرهای با کیفیت زندگی بالا، در دسترس بودن امکانات و زیرساخت‌های زندگی شهری است. دسترسی شهروندان به امکانات مرتبط به انرژی همانند برق، آب، تلفن و خدمات الکترونیکی و همین دسترسی شهروندان به امکانات حمل و نقل عمومی و تراکم ترافیک و حتی توجه به موضوعات حمل و نقل برون شهری از جمله فرودگاه‌ها و دسترسی به بزرگراه‌ها و امکانات گسترده حمل‌و‌نقل است. خدماتی نظیر مسکن، ساخت‌و‌ساز، نگهداری، تعمیر و وضعیت بهداشت و سلامت محیط زیست شهری نیز همواره مورد تاکید است.
*دسترسی شهرها به امکانات مرتبط با سلامت
یکی از مهم‌ترین شاخص‌های رده‌بندی شهرهای بزرگ جهان، دسترسی شهرها به امکانات مرتبط با سلامت در زندگی شهرها است. بر اساس یافته‌های این بنیاد تفاوت فاحشی بین شهرهای آسیایی و اقیانوسیه وجود دارد. اگر چه شهرهای بزرگ آسیایی با سرعت بالایی در حال فراهم آوردن امکانات مناسب زندگی برای شهروندان خود هستند اما شهرهای اقیانوسیه توانسته‌اند خیلی بیشتر به این مهم دست یابند. شهرهای اقیانوسیه از دیدگاه بنیاد منابع انسانی مرسر رویکردی دیگر در پیش گرفته‌اند. این شهرها(سیدنی و ملبورن) با تکیه بر سرمایه‌گذاری شرکت‌های چند ملیتی و جذب گردشگران تلاش دارند زیرساخت‌هایشان را همواره با تحمیل هزینه‌کم تر به محیط و اقلیم طبیعی خود ایجاد کنند. این الگو اما در شهرهای آسیایی کم تر مورد توجه است. در بررسی شهرهای اروپایی، بنیاد مرسر شهرهای آلمانی زبان را دارای کیفیت مناسب می‌داند و به لحاظ زیرساختی این شهرها را بسیار با کیفیت اعلام می‌کند. این بنیاد معتقد است که وجود حمل و نقل عمومی در این شهرها باعث شده است که تا استفاده کم‌تر از خودروهای شخصی و همچنین توجه به سلامت در این شهرها مورد توجه جدی مدیران این شهرها قرار گیرد. این بنیاد وین را بهترین شهر به لحاظ کیفیت زندگی می‌داند و شهرهای مانند زوریخ، فرانکفورت و برخی شهرهای دانمارک را جزو شهرهای با کیفیت بالا می‌داند.
* شاخص اقتصادی مهم‌ترین شاخص کیفیت زندگی
مرکز مطالعات اقتصادی لندن یکی از مهم‌ترین شاخص‌های کیفیت زندگی را شاخص اقتصادی دانسته و کسب‌و‌کار و درآمدهای اقتصادی شهروندان بیشتر توجه کرده است. از دیدگاه این مرکز ملبورن به عنوان باکیفیت‌ترین شهر جهان قلمداد می‌شود. مهم‌ترین دلیل آن میزان دستیابی شهروندلن این شهر به سطحی از درآمدها توام با تامین زیرساخت‌های شهری توسط مدیران شهری است. فرایند افزایش کیفیت زندگی در شهرهای مورد مطالعه مرکز مطالعات اقتصادی لندن یک روند پنج ساله است چرا که کارشناسان این مرکز معتقدند ایجاد کیفیت در یک شهر یک روند درازمدت است و نمی‌توان در طول یک سال به افزایش قابل توجهی در کیفیت زندگی شهروندان شهرهای بزرگ دست یافت. به تعبیر کارشناسان این مرکز به این اصل اعتقاد دارند که شهرهایی در حال توسعه هستند باید برای تامین زیرساخت‌های لازم برای زندگی شهری زمان زیادی صرف کنند. از این رو تعبیر قابل توجه و محسوس در افزایش کیفیت زندگی در هر سال امکان پذیر نیست چرا که تامین زیرساخت‌های شهری زمان زیادی می‌طلبد.
زنجان و راهی پر چالش در مسیر بهبود شاخص‌های کیفیت شهری
فارغ از اینکه کدام مرکز را باید اصل اول برای سنجش کیفیت برای یک شهر دانست تاکید بر این مهم ضروری است که آیا شهر زنجان در بین شهرهای کشور و مطابق این شاخص‌ها چه نمره‌ای دارد؟ هر چند تحلیل شهر زنجان با توجه به این شاخص‌ها کمی اغراق‌آمیز است چرا که وقتی شهرهای همچون تبریز، اصفهان و تهران در لیست این مراکز قرار ندارند نمی‌توان تحلیلی بر وضعیت شهر زنجان انجام داد اما می‌توان بررسی این شاخص‌ها را برای شفاف شدن برخی واقعیت‌ها صورت داد. اما اگر اصل اقتصاد و کسب‌و‌کار از شاخص‌های مرکز مطالعات اقتصادی لندن و گروهبندی 10گانه بنیاد مرسر برای سنجش وضعیت شهر زنجان در نظر بگیریم متوجه خواهیم شد راه بسیار طولانی برای تحقق این شاخص‌ها در پیش داریم. این راه برای مدیریت شهری زنجان با تحقق نسبی نیز کاری زمان بر خواهد بود. به عنوان مثال در مورد گروه بندی 10 گاه بنیاد مرسر باید تاکید کرد شهر زنجان در حال حاضر در بخش خدمات شهری، حمل و نقل عمومی، تفریح و اوقات فراغت، بهداشت و سرانه‌های فضاهای مختلف اعم از آموزشی و بهداشتی که در این شاخص‌ها مورد تاکید است و همچنین محیط زیست دارای چالش‌های زیادی است. زمانی که مشکلی بزرگ باشد به چالش تبدیل می شود و حال شهر زنجان با این چالش‌ها مواجه است و بهبود نسبی آن از ضروریات مهم محسوب می‌شود. با فرض تاکید بر شاخص اقتصادی نیز باید گفت فضای کسب‌و‌کار در شهر زنجان رضایت بخش نیست و وضعیت بیکاری و شرایط موجود در بخش هزینه بر درآمد خانوار گویای این وضعیت است.
کد713 1393/02/15 10:07:59